Bilmediğini söyleme

Dünyadaki birçok kötülük,daha cüretle söyleyeyim,dünyanın bütün kötülükleri,bizi bilgisizliğimizi açığa vurmaktan kaçınmayan,reddedemediğimiz şeyi kabul etmeye alıştırmalarından kaynaklanıyor.Herşeyden bilmişçe ve kesinlikle söz ediyoruz.
Roma'da bir adet varmış.Bir tanığın gözleriyle gördüğünü söylediği ve bir yargıcın en kesin kanıtla ortaya koyduğu şeyden bile,"bana öyle geliyor ki" diye söz edilirmiş.Olabilecek şeyleri bana hiç şaşmazmış gibi yutturmaya kalktıkları zaman o şeylere karşı nefret uyandırıyorlar bende.Önerilerimizin,küstahlığını yumuşatan şu sözleri severim ben;Olabilir ki,kimi yerde,kimisi,der ki,sanırım.Çocukları eğitecek olsam,kestirip atarak değil şöyle sorarak karşılık vermeye alıştırırdım onları;Ne demek bu?Bundan anlamam,olabilir,doğru mu?On yaşında bilginler gibi konuşacaklarına altmış yaşında öğrenci gibi kalsınlar.Bilgisizlikten kurtulmak isteyenin onu açığa vurması gerekir.Bilgisizliğin öylesi vardır ki yücelik ve cömertlikten yana bilimden aşağı kalmaz;o bilgisizliği kavramak için de,bilimi kavramak için gerektiği kadar bilgi ister.
......................Denemeler-Montaigne